รายงานสรุปการประชุม
การติดตามความก้าวหน้าและตรวจเยี่ยมการพัฒนาระบบสุขภาพอำเภอ ระดับเขต
โครงการพัฒนารูปแบบการพัฒนาระบบสุขภาพอำเภอที่พึงประสงค์ เพื่อสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพกลุ่มวัยในเขตสุขภาพที่ 2 วันที่ 4 ตุลาคม 2562 เวลา 09.00 – 16.30 น. ณ ห้องประชุมคอนเวนชั่นฮอล์ ชั้น 5 โรงแรมท็อปแลนด์พลาซ่า อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก
กล่าวต้อนรับและเปิดการประชุม โดย รศ.นพ.ศิริเกษม ศิริลักษณ์ คณบดี คณะแพทยศาสตร์
มหาวิทยาลัยนเรศวร (ผู้รับผิดชอบโครงการ)
โดยในวันนี้ถือเป็นการติดตามความก้าวหน้าและรายงานผลการดำเนินงานโดยเฉพาะของจังหวัดตากนั้น
ยังไม่ได้มีการรายงานผลการดำเนินงานใน 9 อำเภอ จากนั้นจะเป็นการายงานอีก 4 จังหวัดที่เหลือ จะมีการรายงานผลเช่นกัน
47 อำเภอที่ได้กล่าวถึงนี้ ถือเป็นการตอบสนองตามแผนงานโครงการ ที่มุ่งสร้างระบบสุขภาพต้นแบบให้เกิดขึ้นอย่างแท้จริง สำหรับการประชุมในครั้งนี้ยังมีเป้าหมายให้แต่ละพื้นที่ได้มาร่วมแลกเปลี่ยนและนำไปต่อยอดในพื้นที่ต่อไปได้ โดยในช่วงระหว่างการพัฒนาโครงการนี้ ประจวบเหมาะกับการเกิดขึ้น
ของคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ หรือ พชอ. ซึ่งสามารถนำมาบูรณาการร่วมกันกับการดำเนินโครงการนี้ได้อย่างลงตัว
หวังเป็นอย่างยิ่งว่าสุดท้ายปลายทางจะได้ Model ที่เป็นต้นแบบให้ประเทศไทยนำไปใช้ หรือนำไปเป็นบทเรียนได้ ซึ่งถือว่าแต่ละจังหวัดในเขตสุขภาพที่ 2 นี้ ถือเป็นผู้ร่วมสร้างประวัติศาสตร์ด้านการจัดทำระบบสุขภาพอำเภอที่พึงประสงค์เกิดขึ้น
สำหรับวันนี้จะมีการเสริมสร้างทักษะความรู้ ในการทำความเข้าใจโปรแกรมที่นำไปประยุกต์ใช้ได้
ในพื้นที่โดยจะมีผู้เชี่ยวชาญมานำเสนอองค์ความรู้ให้เรียนรู้ร่วมกัน
ความคาดหวังอีกประการ คือ การนำความรู้งานวิจัยที่เกิดขึ้นในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 2 ได้ถูกนำไปใช้ได้จริง รวมถึงการดำเนินงานโครงการใดๆ ที่มีงานวิชาการมารองรับ จะถือว่าเป็นคุโณปการต่อพื้นที่ที่มีคุณภาพ
หลังจากพิธีเปิดเสร็จสิ้น จึงเข้าสู่ช่วงของการรายงานผลการดำเนินงานและความก้าวหน้า
ของแต่ละพื้นที่ ทั้งนี้จังหวัดตากถือเป็นจังหวัดเดียว ที่ยังไม่ได้มีการรายงานผลการดำเนินงาน ฉะนั้น ในการประชุมครั้งนี้ จึงได้ถือเป็นโอกาสที่ดี ที่จะได้มานำเสนอผลการดำเนินงานพร้อมเพรียงกันทั้ง 9 อำเภอ ดังต่อไปนี้
การนำเสนอ: จังหวัดตาก
อำเภอแม่ระมาด: แก้ปัญหายาเสพติด
- มีการดำเนินกิจกรรมไป 4 กิจกรรม
o ประชุม พชอ. ใหญ่ (ระดับอำเภอ) นำเสนอปัญหา ซึ่งได้เสนอปัญหายาเสพติด
o เวทีรับฟังความคิดเห็นร่วมกัน และร่างแผนงานระดับอำเภอร่วมกัน
o นำแผนงานเข้าในที่ประชุม พชอ. พร้อมทั้งมอบหมายงานและสรรหางบประมาณ
o ประชุมคณะทำงาน ติดตามผลการดำเนินงาน
- สำหรับการจัดทำระบบโดยเลือกประเด็นยาเสพติดมาเป็นหัวข้อซึ่งในแต่ละ Block นั้น
จะมีคณะทำงาน พชอ. เป็นคณะกรรมการ
- ปัญหาอุปสรรค
o เครือข่ายไม่เข้าใจว่าเป็นการทำงานร่วมกัน
o ข้อมูลไม่ตรงกัน/ฐานข้อมูลไม่ตรงกัน
o งบประมาณไม่เพียงพอ
o นายอำเภอเกษียณอายุราชการไปแล้ว
- ข้อเสนอแนะ/แก้ไขปัญหาเบื้องต้น
o การมองปัญหาเป็นองค์รวม (ภาพใหญ่)
o สร้างการมีส่วนร่วมให้เกิดขึ้นในทุกภาคส่วน
o มองให้เป็นปัญหาร่วมกันของทุกหน่วยงาน/องค์กร
o เชื่อมรอยการทำงานทุกระดับ (อำเภอ/ตำบล/หมู่บ้าน/ครอบครัว)
- แผนงานที่เกิดขึ้น
o การจัดทำค่ายครอบครัว พลังเชิงบวก
o มอบหมายภารกิจ/บทบาท ที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน
o สร้างชุมชนนำร่อง
o ขับเคลื่อนประเด็น TO BE NUMBER ONE
- ข้อสังเกต/ซักถาม
o บทบาทของ พชอ. มีองค์ประกอบที่หลากหลายครอบคลุมทุกหน่วยงานในอำเภอ
เมื่อมีการเสนอประเด็นด้านสุขภาพเกิดขึ้นในอำเภอ มักถูกโยนความรับผิดชอบมาที่สาธารณสุขอำเภอ หรือ รพ.สต. ต่างๆ ซึ่งไม่ถูกต้อง
o ข้อสังเกตต่อ Six Building Blocks Plus One ซึ่งเป็นมิติที่ครอบคลุมทั้งหมด ทั้ง 6 ด้าน และรวมอีก 1 ด้านคือ การมีส่วนร่วมของชุมชน ทั้งนี้อาจจะต้องใช้เวลาในการนำไปใช้
และเรียนรู้ให้ชัดเจนมากขึ้น
อำเภอวังเจ้า
กรณีศึกษาตามรูปแบบของ Six Building Blocks Plus One
- ระบบ Leader ได้มีการทำความเข้าใจ ในทุกระดับ
- ระบบบริการ คือ บริการตามกลุ่มวัย และแก้ไขปัญหาสำคัญในพื้นที่
- ระบบสารสนเทศ ด้านสุขภาพ มีการบันทึกข้อมูลที่มีคุณภาพโดยมีการตรวจสอบก่อนส่งรวมถึง
การพัฒนาทักษะคนเก็บข้อมูล
- ระบบการเข้าถึงยาและเทคโนโลยีฯ มีการพัฒนารูปแบบการคุ้มครองผู้บริโภค และการใช้ยาในชุมชน อย่างรู้เท่าทัน
- ระบบการเงินการคลัง มีหน่วยงาน/ธนาคารอุปกรณ์ ที่ดูแลเรื่องนี้
- ระบบสุขภาพชุมชน ให้ความสำคัญกับกลุ่มเป้าหมาย และทำงานร่วมกัน ส่วน พชอ. มองว่าต้อง
เป็นเจ้าภาพร่วมกัน
ประเด็นขับเคลื่อน: อาหารปลอดภัยและสุขภาพ
- ส่งเสริมปลูกผักกินเอง และส่งเสริมการออกกำลังกาย
- รณรงค์งดใช้สารเคมีในการเกษตร
- ชุมชนวิถีพอเพียง ที่มองถึงเรื่องอาหารพื้นบ้านที่มีผลต่อสุขภาพ
- ส่งเสริมความรอบรู้ทางด้านสุขภาพให้กับชุมชน
ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม
- พัฒนาศักยภาพทรัพยากรบุคคล
- วิเคราะห์ความเป็นไปได้และปล่อยงานสู่พื้นที่
- การพัฒนาคุณภาพอย่างต่อเนื่องตามบทบาทที่ต้องจัดการบริการสุขภาพ
ข้อสังเกต/ซักถาม
- การนำเสนอทำให้เห็นถึงระบบ Six Building Blocks Plus One ได้ชัดเจนมากขึ้น
- ถือเป็นเรื่องที่ดีที่ทางอำเภอวังเจ้าได้ชี้ให้เห็นข้อบกพร่องของโครงการที่มีการเชื่อมประสานงานและทำความเข้าใจร่วมกันน้อยเกินไป
อำเภอพบพระ
- มีการประชุมนำเข้าในเรื่องของปัญหา พชอ.อำเภอพบพระ ซึ่งได้เลือกปัญหาอุบัติเหตุทางการจราจร ซึ่งมีผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมาในปีที่ผ่านมา
- ปัญหาที่เกิดขึ้นทำให้เกิดอุบัติเหตุ ได้แก่
o ร่างกายไม่พร้อม
o ประมาท
o สภาพรถ/ยานพาหนะ ขาดความพร้อม มีการปรับแต่งไม่เหมาะสม
o สภาพพื้นผิวการจราจรเป็นหลุม ถนนแคบ โค้ง ชัน รวมถึงสภาพแวดล้อมการจราจร
เช่น ไฟส่องสว่าง
o สภาพแวดล้อม ดินฟ้าอากาศ
- ระบบบริการ
o EMS
o ER
o In-hos
o Referral System
- ระบบกำลังคน
o พัฒนาศักยภาพ
o การสร้างการมีส่วนร่วม
- ระบบข้อมูล
o ระบบรายงาน
o ระบบฐานข้อมูล
o ช่องทางการสื่อสาร
o การจัดการประชุมชี้แจง รายงานความก้าวหน้า
- ระบบการเข้าถึงยาฯ
o ได้รับการจัดสรรอย่างดีสอดคล้องกับแผนบริการสุขภาพ
o เข้าถึงได้ทุกคน
- การเงินการคลัง
o จัดสรรทรัพยากรแบบบูรณาการ
o การส่งต่อ/ซ่อมแซมยานพาหนะ ให้กับมูลนิธิฯไปใช้ต่อ
- ระบบสุขภาพชุมชน
o การมีส่วนร่วมของประชาชน ภาคเอกชน ในการแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุร่วมกัน
- ปัญหาและการแก้ไขปัญหาเบื้องต้น
o การจัดเวทีในการชี้แจงและเชื่อมแผนงานความรับผิดชอบร่วมกัน
o การส่งเสริมและชักชวนให้ภาคเอกชนจำหน่ายหมวกกันน็อคราคาถูก
o การเฝ้าระวังจัดการประชุมอย่างต่อเนื่อง
- ข้อสังเกต
o สกัดแผนงานออกมาให้เห็นเป็นพื้นที่ต้นแบบที่ชัดเจน (ที่ประสบความสำเร็จ)
อำเภอบ้านตาก
- ได้จัดทำยุทธศาสตร์ “คนบ้านตากหัวใจเดียวกันมุ่งสร้างสังคมอยู่ดีมีสุขอย่างยั่งยืน” และคำสั่งเกิดขึ้น โดยแผนงานนั้นได้มีการแยกคณะอนุกรรมการออกตามกลุ่มวัยเป็น 6 กลุ่ม
- พันธกิจ
o บริหารจัดการ วางแผน และประสานงานในภาคีเครือข่าย
o ส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดกิจกรรมเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพที่ดี
o ติดตามและประเมินผล
- เป้าประสงค์
o ประชาชนคนบ้านตากมีสุขภาพดีแบบองค์รวม และสามารถจัดการสุขภาวะได้อย่างเหมาะสมตามช่วงวัย
o เกิดชุมชนต้นแบบจัดการสุขภาพที่เข้มแข็ง
o เกิดทีมงานภาคีเครือข่ายอำเภอสุขภาพที่สามารถทำงานร่วมกันได้
- ยุทธศาสตร์การดำเนินงานมีด้วยกัน 3 ประการ ดังนี้
o ประชาชนคนบ้านตากมีสุขภาพดีแบบองค์รวม และสามารถจัดการสุขภาวะได้อย่างเหมาะสมตามช่วงวัย
o ขับเคลื่อนภาคีเครือข่ายพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอมุ่งสู่ชุมชนพึ่งตนเองอย่างยั่งยืน
o พัฒนาระบบฐานข้อมูลประชารัฐอำเภอบ้านตาก
- Six Building Blocks Plus One:
o ระบบบริการสุขภาพ
- ปัญหาอุปสรรค
- ผู้ป่วย STEMI, Stroke มาไม่ทัน ระบบ Fast Track
- ผู้ป่วยฉุกเฉินไม่สามารถเข้าถึงระบบ EMS
- ER overcrowding
- เสียชีวิตจาก RTI มีแนวโน้มเกินเป้าหมาย
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น
- พัฒนาระบบ Fast Track
- การพัฒนาระบบ Pre hospital Care และ Definitive Care
- แนวทางการคัดแยกผู้ป่วย
- การสอบสวน case , conference case
o ระบบอัตรากำลัง
- ปัญหาและอุปสรรค
- ขาดแคลนบุคคลกรที่มีความรู้และทักษะเฉพาะ ENP/EN (4.1ต่อแสนประชากร)
- ใช้บุคลากรร่วมกัน
- EMR มีไม่ครบทุกองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น
- ขอรับการสนับสนุนการอบรมระยะสั้นจาก service plan จังหวัด ,เขต
- พัฒนาบุคลากรทุกระดับ
- รพ.บ้านตากเป็นหน่วยฝึกอบรม EMR
o ระบบข้อมูลสารสนเทศ
- ปัญหาและอุปสรรค
- ขาดการบูรณาการข้อมูล ข้อมูลไม่เชื่อมโยงกัน Hos XP , IS WIN ,43 แฟ้ม
PHER accident
- ข้อมูลไม่เป็น real time ไม่ถูกต้อง
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น
- แนะนำ user ให้เห็นความสำคัญของข้อมูล
o การเข้าถึงยาเวชภัณฑ์และชันสูตร
- ปัญหาและอุปสรรค
- ระบบ consult บางสาขาไม่สามารถติดต่อ staff ได้
- Ambulance safety
- การรักษาพยาบาลขณะนำส่ง
- ผู้เสียชีวิตและคู่กรณีอุบัติเหตุทางถนนไม่ได้ตรวจ blood alcohol ทุกราย
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น
- ได้ส่งต่อปัญหาให้คณะกรรมการระบบรับส่งต่อจังหวัดตากแล้ว
- การติดตั้งกล้อง และ GPS ในรถ Ambulance
- Telemedicine
- ได้รับเงินสนับสนุนค่าตรวจblood alcohol
o งบประมาณ
- ปัญหาอุปสรรค
- ER คับแคบ
- งบระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉินขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น
- ปรับปรุงห้องอุบัติเหตุและฉุกเฉิน
- องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกแห่งจัดสรรงบประมาณการจัดบริการ
การแพทย์ฉุกเฉิน
o ภาวะผู้นำและอภิบาลระบบ
- ปัญหาและอุปสรรคคือ แรงกดดันจากความคาดหวังของประชาชนเป็นจุดเสี่ยงที่
ทำให้เกิดข้อร้องเรียน ผลลัพธ์ที่ไม่พึ่งประสงค์และความรุนแรงในสถานพยาบาล
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น ได้แก่ โครงสร้างการบริหารระบบ ECS และ กฎหมาย
ที่เกี่ยวข้อง เช่น พรบ.การแพทย์ฉุกเฉิน พรบ.สถานบริการ
o ระบบการมีส่วนร่วม
- ปัญหาอุปสรรค คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไม่เห็นความสำคัญของระบบบริการ
การแพทย์ฉุกเฉิน
- แนวทางแก้ไขเบื้องต้น คือ คณะกรรมการคุณภาพชีวิต (พชอ.) สนับสนุนให้องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการ จัดบริการการแพทย์ฉุกเฉิน
- ข้อสังเกต
o เห็นด้วยที่ทางบ้านตาก พยายามเชิญชวนให้นายอำเภอเข้ามาทำความเข้าใจระบบและ
มีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนประเด็น
อำเภอแม่สอด
- ใช้การเวทีประชาคมร่วมกับชุมชน ทำให้ได้ประเด็นขับเคลื่อนมา 4 ประเด็น
o โดยในปีนี้เน้นประเด็นอาหารปลอดภัย ซึ่งพุ่งเป้าไปที่กลุ่มคน 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ และผู้บริโภค
o มีการประชุมทุกเดือน
o การออกตรวจแปลงปลูก ตรวจร้านอาหาร และให้ความรู้กับกลุ่มผู้บริโภค
- สรุป
o ได้นโยบายชัดเจน
o ถอดบทเรียนชุมชน
o กำหนดบทบาทชัดเจน
- สิ่งที่จะทำต่อไป
o ตรวจร้านอาหารในโรงงาน
o ตรวจอาหารในโรงเรียนนานาชาติ
แนวทาง Six Building Blocks Plus One
- ระบบผู้นำมี พชอ. พชต.
- ระบบบริการสุขภาพ เชิงรุก-เชิงรับ มีบริการข้ามประเทศ
- ระบบกำลังคน ใช้บุคลากรทั้งของภาครัฐและเอกชน รวมถึงประชาชนด้วย
- ระบบสารสนเทศ มีการเก็บทำเป็นฐานข้อมูลพร้อมทั้งทำคิวอาร์โค้ดไปติดไว้บริเวณที่สาธารณะ
ให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์ได้อย่างสะดวก ตามนโยบาย ไทยแลนด์ 4.0
- ระบบการเข้าถึงยาฯ มีการทำข้อมูลบริการให้ประชาชนเข้าถึงได้โดยเฉพาะผู้นำชุมชน และ ผู้นำนักเรียน เพื่อช่วยในการสื่อสาร
- ระบบการเงินการคลังมีการบรูณาการร่วมกันทุกภาคส่วน
- ระบบสุขภาพชุมชนเน้นการพัฒนาสุขภาพกลุ่มในชุมชน ปลูกกินเอง พึ่งตนเองให้มากที่สุด กินผัก เป็นยา
ข้อสังเกต/ซักถาม
- กรณีที่มีชาวต่างชาติเข้ามาอยู่ในพื้นที่ (หมู่บ้านชาวจีน เข้าพื้นที่ 99 ปี) จะมีแนวทางในการ
จัดการอย่างไร โดยผู้นำเสนอได้ชี้แจงว่าจะมีการเข้าไปตรวจสุขภาพและสิ่งแวดล้อมในชุมชน
เพื่อการป้องกันการแพร่ระบาดของโรค
- แม่สอดนำเสนอได้น่าสนใจซึ่งถือว่าการที่มีชาวจีนมาอาศัยอยู่ถือเป็นดาบสองคมในแง่ดีคือส่งเสริม
การท่องเที่ยวและเศรษฐกิจ แต่ในแง่ลบคือการหลั่งไหลของผู้คนการแย้งชิงทรัพยากรและการเกิดโรคขึ้นได้
อำเภอท่าสองยาง
- เลือกมา 2 ประเด็น คือ อุบัติเหตุ และ การจัดการสิ่งแวดล้อม
- มีการประชุมมา 2 ครั้ง มีนายอำเภอเป็นประธาน โดยเป็นการนำเสนอข้อมูลปัญหาทางการจราจร
- มีการนำเสนอผลการดำเนินงาน
- ระบบผู้นำฯ มี 2 ระดับ คือ คณะกรรมการ และ คณะอนุกรรมการ
- ประโยชน์ที่ได้รับ
o มีเครือข่ายทั้งภาครัฐ เอกชน และ NGO
- ปัญหา
o บูรณาการระหว่างหน่วยงาน โดยเฉพาะข้อมูลและภารกิจ
- ข้อเสนอแนะ
o การบูรณาการข้อมูลของภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อคืนข้อมูลไม่มองว่าเป็นปัญหาของภาคส่วนสาธารณสุขเพียงฝ่ายเดียว
อำเภอเมืองตาก
- ประเด็นการขับเคลื่อนคือ เมืองตากสุขภาพดี (ลดอ้วนลดพุง) และมีเป้าหมายสูงสุดคือประชาชน
เมืองตากมีคุณภาพชีวิตที่ดี
- การส่งเสริมคุณภาพชีวิตคนเมืองตาก ปี 2562 “เมืองตากสะอาดจัง” มีการส่งเสริม 4 ประเด็น
o ผักปลอดสารเคมี (ชุมชน/อปท./เกษตรอำเภอ)
o รั้วกินได้ (เน้นปลูกกินเอง เหลือแจก/แลกกัน)
o การกำจัดขยะ
o บ้านเรือนสะอาด
- การดำเนินงานใช้ความร่วมมือแบบบูรณาการโดยเฉพาะเครือข่ายจิตอาสามาร่วมแรงร่วมใจในการ
จัดการเมืองตากร่วมกัน รวมถึงมีการใช้รถยนต์แห่ประชาสัมพันธ์ให้ชาวเมืองตากออกมาร่วมมือกัน
เพื่อทำให้เมืองตากสะอาดตามที่ตั้งเป้าหมายไว้
- งบประมาณที่ได้รับจากโครงการนี้ ถือว่าเป็นเรื่องที่ดีซึ่งสามารถนำมาบูรณาการในการขับเคลื่อนงานของ พชอ. ได้เป็นอย่างดี
- กิจกรรมที่จะทำต่อไปจากนี้ คือ การจัดกิจกรรม เดิน วิ่ง และ ปั่นจักรยาน เพื่อสร้างเสริมสุขภาพ
คนเมืองตากให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี
- การจัดทำธรรมนูญสุขภาพตำบล โดยให้ชุมชนจัดการตนเองและสร้างความยั่งยืนให้เกิดขึ้นได้
- ซักถาม/ข้อสังเกต
o ประเด็นที่เห็นเด่นชัดคือ การป้องกันและการส่งเสริมสุขภาพให้ชุมชนเกิดความตระหนัก
และเข้ามามีส่วนร่วม
อำเภอสามเงา: การจัดการขยะและสิ่งแวดล้อม
- เริ่มต้นโดยใช้การทำข้อตกลงร่วมกัน (MOU) ของทุกภาคส่วนในพื้นที่มาร่วมกันขับเคลื่อนในประเด็นการจัดการขยะ
- อปท. รับเรื่องต่อโดยไปขับเคลื่อนควบคู่กับนโยบายขยะแห่งชาติ ทั้งนี้ทางนายอำเภอได้กำชับในเรื่องการมีส่วนร่วมทุกภาคส่วน ซึ่งได้มีการมอบหมายไปในส่วนของผู้นำท้องที่ส่วนเครือข่ายของภาคส่วนสาธารณสุข ให้ทาง สสอ.สามเงาดูแล
- การดำเนินงานด้านการกำจัดขยะ พบว่า ถุงพลาสติกสามารถกลับไปสู่คนรับซื้อขยะมากขึ้น
- นอกจากขยะแล้ว ยังมีการทำกิจกรรม No foam
- ส่วนด้านอาหารปลอดภัยให้แต่ละ อปท. สร้างศูนย์การเรียนรู้ โดยดำเนินการได้ครบทั้ง 6 ศูนย์
โดยมีการเน้นส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษ
- โดยเป้าหมายต่อไปนั้น ทางอำเภอสามเงามีเป้าหมายคือ เมืองสามเงาสะอาด ปราศจากไข้เลือดออก
การนำเสนออำเภอโดดเด่นของ 5 จังหวัด
จังหวัดตาก : อำเภออุ้มผาง
- มีพัฒนาการจากการประเมินในครั้งแรกนั้น พบว่ามีการพัฒนาที่ดี โดยเฉพาะการพัฒนารพ.สต.
ติดดาว ซึ่งมีการขับเคลื่อนงานด้านสุขภาวะ มีภาคีเครือข่ายที่เข้ามามีส่วนร่วมมากมาย
แนวทาง Six Building Blocks Plus One
- ระบบภาวะผู้นำ มี พชอ. มีการกำหนดนโยบาย แต่งตั้งคณะทำงานเพื่อกำกับและประเมินผล
โดยอุ้มผางเลือกประเด็นการจัดการขยะและ NCD
- ระบบบริการสุขภาพแต่ละหน่วยงานเข้าร่วมดำเนินการ
- ระบบกำลังคน มีการพัฒนากำลังคนโดยใช้ภาคีเครือข่ายเข้ามาโดยเฉพาะนอกภาคสาธารณสุข
- ระบบข้อมูลสารสนเทศจะเป็นการจัดทำรายงาน ระบบฐานข้อมูล และช่องทางการสื่อสารต่างๆ
ซึ่งในส่วนของเลขานุการ พชอ. จะเป็นคนทำหน้าที่รวบรวมข้อมูล
- ระบบการเข้าถึงยาฯ ใช้ความรู้แพทย์ทางเลือก (หมอเขียว)
- ระบบการเงินการคลังฯ การจัดสรรทรัพยากรแบบบูรณาการทุกระดับ
- ระบบสุขภาพของชุมชนโดยชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมอย่างเต็มที่
- สิ่งที่เกิดขึ้น
o ปริมาณขยะลดลง
o สิ่งแวดล้อมดีขึ้น ไข้เลือดออกลดลง
o ภาชนะจากวัสดุธรรมชาติ
- ปัจจัยความสำเร็จ
o นโยบายนำของนายอำเภอ
o การจัดการข้อมูลของทีมเลขานุการ พชอ.
o การเสริมพลังเครือข่าย
- ข้อสังเกต/ซักถาม
o วิธีการพัฒนาศักยภาพโดยเลือกตามประเด็นความสนใจของบุคลากรและกลุ่มแกนนำเครือข่ายที่สนใจ
o มีการกำหนดกฎกติการ่วมกันของคนในชุมชนร่วมกัน
o งานด้านสุขภาพนั้นไม่ได้เป็นภาระบทบาทของภาคส่วนสาธารณสุขเพียงอย่างเดียว หากแต่เป็นภารกิจร่วมกันของทุกส่วนของอำเภอ ซึ่งจากกการดำเนินงานของอุ้มผาง ถือว่ามีการแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้ได้เป็นอย่างดี โดยการเชิญชวนภาคีเครือข่ายนอกภาคสาธารณสุข
เข้ามาจัดการร่วมกัน
จังหวัดเพชรบูรณ์: อำเภอหนองไผ่
- การดำเนินงาน พชอ. ในช่วงแรก มีความลำบากไม่สามารถดำเนินการได้
- แรกเริ่มมีการกำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจที่ชัดเจน
- กำหนดประเด็นปัญหาคุณภาพชีวิตในพื้นที่
o อุบัติเหตุทางถนน
o โรคเรื้องรัง
o ผู้สูงอายุพึ่งพิง ผู้ด้อยโอกาส ผู้พิการ
o การจัดการขยะและสิ่งแวดล้อม
- การจัดตั้งคณะอนุกรรมการเพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงาน 4 ประเด็น โดยในช่วงแรกไม่มีการจัดตั้ง พชต. ซึ่งในระดับพื้นที่นั้นให้หน่วยงาน/องค์กรในพื้นที่จัดการ
- รูปแบบการดำเนินงาน “K H A P H A I” หรือ กล้าไผ่ โมเดล
o Knowledge องค์ความรู้
o Holistic ดูแลแบบองค์รวม
o Accessibility เข้าถึงบริการ
o Participation การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน
o Human rights สิทธิมนุษยชน ความเสมอภาค
o Altruism ความมีจิตอาสา
o Innovation นวัตกรรม การสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆให้เกิดขึ้น
- แหล่งงบประมาณ จาก มน. สสจ. และสำนักยุทธศาสตร์สุขภาพดีวิถีไทย
- กิจกรรมเริ่มต้น โดยมีการประกาศ Kick off และมีการจัดทำข้อตกลงร่วมกัน (MOU) พร้อมทั้ง
มีการชี้แจงบทบาทหน้าที่แต่ละฝ่ายได้รับรู้งานของ พชอ.
- มีการทำข้อมูลพร้อมทั้งมีเวทีคืนข้อมูลให้กับพื้นที่ โดยมีเป้าหมายสูงสุดเพื่อให้ทุกคนเข้าถึงข้อมูลได้
- ด้านคณะทำงานได้มีการประชุมแลกเปลี่ยน พร้อมทั้งมีการพัฒนาศักยภาพอย่างต่อเนื่อง
- ทั้งนี้ ในการดำเนินงานตัวเลขไม่สามารถปรับเปลี่ยนลดลงได้ทันที แต่ทางคณะทำงานมีความตั้งใจ และคาดหวังว่าจากระบบงานที่ได้วางกันไว้ จะสามารถทำให้ตัวเลขมีอัตราที่ลดลงในอนาคตอันใกล้นี้
- กิจกรรมที่ขับเคลื่อนในพื้นที่มีการส่งเสริมให้เด็กนักเรียนสวมหมวกกันน็อค การจัดการจุดเสี่ยง
ในพื้นที่ การให้ความรู้กฎจราจร และรวมถึงการส่งเสริมให้เกิดการใช้ทรัพยากรในพื้นที่บนพื้นฐาน
ภูมิปัญญาของท้องถิ่น
- ปัจจัยของความสำเร็จ
o ผู้นำทั้ง 3 ส่วน คือ นายอำเภอ สสอ. และ ผอ.รพ.
o ความร่วมมือในการร่วมดำเนินงานของทุกภาคส่วนในอำเภอหนองไผ่
o การมีส่วนร่วมอย่างเข้มข้นของภาคประชาชน
- ข้อสังเกตเพิ่มเติม: นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดเพชรบูรณ์
o อำเภอหนองไผ่ถือเป็นพื้นที่ต้นแบบในการจัดทำระบบป้องกันอุบัติเหตุทางถนน
และการจราจร นอกจากนี้ยังมีในส่วนของอำเภอชนแดน จะโดดเด่นในเรื่องของอาหารปลอดภัยและผู้นำสุขภาพ
o สำหรับประเด็นอุบัติเหตุที่มีการคัดเลือกเกิดขึ้นนั้น มาจากนโยบายของผู้ว่าราชการจังหวัด
ที่มีคำสั่งให้ไปจัดการในเรื่องอุบัติเหตุ เช่น หล่มเก่า ศรีเทพ และหนองไผ่ ที่ได้คัดเลือกมานำเสนอในเวทีครั้งนี้
o ทั้งนี้ในส่วนของการขับเคลื่อนอุบัติเหตุนั้น สิ่งที่เกิดขึ้น คือ การสร้างมาตรการทางสังคมร่วมกันของพื้นที่ เช่น อำเภอศรีเทพ พบว่าปัญหามาจากรถขนอ้อย โดยมีมาตรการเอาผิดสำหรับรถบรรทุกอ้อยที่ทำหล่นบนถนน ถ้ากรณีของการเกิดอุบัติเหตุ มีการปรับเงิน
เข้ากองทุน/สมาคมอ้อย
รศ.นพ.ศิริเกษม ศิริลักษณ์ เสริมว่า ประเด็นที่สามารถจับได้ชัดเจนคือ
- ภาวะผู้นำที่มีความสำคัญต่อการอภิบาลระบบ ได้แก่ นายอำเภอ สสอ.
และ ผอ.รพ.
- คิดงานเป็นระบบ เช่น ประเด็นปัญหาอุบัติเหตุการจราจร โดยมีการคำนึงถึงปัจจัย 3 ด้าน ได้แก่ พฤติกรรมของคน สมรรถนะยานพาหนะ และสิ่งแวดล้อม
ของการจราจร
- การที่ไม่รอให้พร้อมเสร็จสมบูรณ์ มีการทำไปพร้อม ๆ กับเรียนรู้เป็นระยะ
จังหวัดพิษณุโลก: อำเภอเนินมะปราง
กรอบการดำเนินงาน
- การถ่ายทอดหลักการ แนวคิด สู่เครือข่าย
- กำหนดประเด็น เลือกมา 3 ประเด็น ได้แก่ อาหารปลอดภัย อุบัติเหตุทางการจราจร และผู้สูงอายุ/
ผู้ประสบปัญหาทางสังคม
- พิจารณาองค์ประกอบ สถิติ ข้อมูล นโยบาย งานเงิน การมีส่วนร่วม และการให้ ความสำคัญ
ภารกิจร่วม และจำนวนบุคลากร ศักยภาพบุคลากร
การดำเนินงาน
- ปรึกษาอย่างไม่เป็นทางการ และมีการแต่งตั้ง คณะกรรมการ พชอ. ชุดใหญ่
- ประชุม เสนอข้อมูลต่าง ๆที่เกี่ยวข้อง
- ขออนุมัติแต่งตั้ง อนุกรรมการดำเนินงาน 3 ประเด็น
- ศึกษาภารกิจการทำงานแต่ละหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 3 ประเด็น
- ประชุมชุดคณะทำงาน
ประเด็นการดำเนินงาน
- งบกองทุนฯระดับพื้นที่
- รายจ่ายประจำปี ของ อปท.
- งบ function แต่ละหน่วยงาน
- งบ PPA
- งบ สสส.
- เงินบำรุง
- เงินชมรม เงินบริจาค
แนวทาง Six Building Blocks Plus One: ประเด็นอาหารปลอดภัย
- ระบบบริการสุขภาพ (Service delivery system)
o เก็บตัวอย่างเนื้อ
o เขียงเนื้อสัตว์+ฉี่หมู+ฟาร์มปลอดโรค
o เกษตรปลอดสาร
o เกณฑ์ GMP GAP
o ข้าวอินทรีย์
o Form Farm to Table
o ยกระดับตลาดปลอดภัย “ตลาดมีกิน”
o ความรู้ในโรงเรียน
o เก็บอาหารส่งตรวจ
o อสม.เชี่ยวชาญ+อย.น้อย
o อำเภอปลอดโฟม
o คืนข้อมูล (ร่วม)
- อัตรากำลังด้านสุขภาพ (Health Workforce)
o กรรมการพชอ. 1 ชุดใหญ่
o อนุกรรมการอาหารปลอดภัย
o คณะทำงานสำนักเลขาฯ
o PM
o อสม.+จิตอาสา
o ส่วนราชการ+สื่อ
- ข้อมูลสารสนเทศด้านสุขภาพ (Health Information System)
o ศูนย์ข้อมูล+การรายงาน+สถิติ # สำนักเลขาฯ
o กลุ่มไลน์
o ข้อมูลการตาย (ปกครอง) + ข้อมูลสถานะสุขภาพ
o เสนอข้อมูลเพื่อการตัดสินใจ
o เพื่อการวางแผนออกแบบงาน
- การเงินการคลัง และการแบ่งปันทรัพยากร (Financing)
o การบริหารจัดการเชิงระบบ งบประมาณจาก สสส.+งบประมาณส่วนกลางเพียงพอ
o การจัดการระบบบริการ งบประมาณจากอปท.+หน่วยงาน
- ระบบอภิบาลที่รวมถึงภาวะผู้นำ (Leadership and Governance)
o การบริหารจัดการเชิงระบบ โดยประธาน พชอ.และประธานอนุกรรการ
o การรับรู้ของผู้นำ(นายอำเภอ+ปลัดอำเภอ)
o คำสั่ง+นโยบาย
o การสื่อสารเวทีที่ไม่เป็นทางการ
o การประสานรายงานและกระบวนการติดตาม
- ระบบสุขภาพชุมชน (Community Health System)
o การประชาสัมพันธ์ทำอย่างต่อเนื่อง ปี 60 – ปัจจุบัน
o การคืนข้อมูล 77 หมู่บ้าน 28 โรงเรียน
o คืนข้อมูลการตรวจและสร้างภาคี
o ชมรมมะม่วงส่งออก+เครือข่ายผู้ประกอบการ
o แจ้งวาระ หน.ส่วน+เวทีผู้นำ+สู่ชุมชน โรงเรียน
o ความสนใจ แผ่นพับ (เรื่องใกล้ตัว)
o ตลาดนัดสุขภาพ (ปีที่ 6)
o ภูมิปัญญาท้องถิ่น ผักสวนครัว (ผู้นำ)
แนวทาง Six Building Blocks Plus One: ประเด็นการป้องกันอุบัติเหตุทางจราจร
- ระบบบริการสุขภาพ (Service delivery system)
o ทบทวนกระบวนการจัดบริการด้านอุบัติเหตุ (ตั้งแต่จุดเกิดเหตุ-โรงพยาบาล-การสอบสวน)
o ทบทวนพฤติกรรมและการรักษาวินัยจราจร
o วิเคราะห์สาเหตุย้อนหลัง
o กำหนดบทบาทภารกิจร่วม
o วิเคราะห์ปัจจัยที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุ
- อัตรากำลังด้านสุขภาพ (Health Workforce)
o วิเคราะห์ภาคสาธารณสุข+PM
o อัตรากำลัง+การประสานส่วนตัว สภ.เนินมะปราง+ไทรย้อย
o ปกครอง (นายทวีศักดิ์ ล่อกา) และการรวมทีม ผู้นำ
o ความพร้อมของกำลังคนอบต.ชมพู และอบต.บ้านน้อยฯ+กู้ภัยเอกชน(เอกบูราพา
และรอยต่อ อ.สากเหล็ก)
o อสม.+จิตอาสา รวมถึงการกระจายการช่วยเหลือ
- ข้อมูลสารสนเทศด้านสุขภาพ (Health Information System)
o ศูนย์ข้อมูล+สถิติ # สำนักเลขาฯ
o การจัดตั้งกลุ่มสื่อสาร
o ข้อมูลการตาย (ปกครอง) + ข้อมูลสถานะสุขภาพ
o พัฒนาระบบการรายงานและแบบฟอร์มการบันทึก
o การบริหารจัดการข้อมูล+และการนำไปใช้
- การเข้าถึงยาและเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่จำเป็น (Access to Essential Medicines and Health Technology)
o กำหนดแนวทาง ยา เวชภัณฑ์และอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพร่วมกันภาคสาธารณสุข รวมถึงในจุดท่องเที่ยว
o กรอบยาและอุปกรณ์ฟื้นคืนชีพในหน่วยบริการปฐมภูมิ
o รับบริจาค+แสวงหาจากภายนอกรวมถึงกายอุปกรณ์
o Lab+X-ray และความพร้อมของทีม
- การเงินการคลัง และการแบ่งปันทรัพยากร (Financing)
o ฐานข้อมูลการใช้งบประมาณกองทุนตำบล (8 อปท.จัดสรรงบประมาณ)
o ข้อมูลเสี่ยงด้านการเงิน (เช่นการซ่อมถนน)
o การบริหารจัดการการเงินใน CUP)
o งบประมาณข้อบัญญัติท้องถิ่นและการกระจาย
- ระบบอภิบาลที่รวมถึงภาวะผู้นำ (Leadership and Governance)
o การบริหารจัดการเชิงระบบ โดยประธาน พชอ.และประธานอนุกรรมการ
o การรับรู้ของผู้นำ (นายอำเภอ+ภาคส่วน)
o คำสั่ง+นโยบาย+การให้ความสำคัญ
o การสื่อสารเวทีที่ไม่เป็นทางการ
o การประสานรายงานและกระบวนการติดตาม
o การทบทวนภารกิจ บทบาทหน่วยงาน
o การกำหนดวิธีการประสาน นำส่ง และรวบรวมข้อมูล (ฝ่ายความมั่นคง) โดยประธาน พชอ.และประธานอนุกรรการ
o กระบวนการคืนข้อมูลสู่ชุมชน+สร้างความตระหนัก
- ระบบสุขภาพชุมชน (Community Health System)
o การประชาสัมพันธ์ประเด็น พชอ.ทำอย่างต่อเนื่อง ปี 60 – ปัจจุบัน
o การคืนข้อมูล 77 หมู่บ้าน 28 โรงเรียน
o คืนข้อมูลสถิติ สาเหตุ สร้างความตระหนัก
o เสริมพลังชุมชนต้นแบบ และขยายผล
o แจ้งวาระ หน.ส่วน+เวทีผู้นำ+สู่ชุมชน โรงเรียน
o การบังคับใช้กฎหมายและการสอน
o การบังคับใช้พรบ.เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
o การบริการจราจร
o ด่านตรวจชุมชน และจิตอาสา
แนวทาง Six Building Blocks Plus One: ประเด็นผู้สูงอายุ+ผู้ประสบปัญหาทางสังคม
- ระบบบริการสุขภาพ (Service delivery system)
o ทบทวนกระบวนการจัดบริการสวน
o ประชุม Workshop ทบทวนภารกิจ
o วิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยง
o กำหนดบทบาทภารกิจร่วม
o ฐานข้อมูลและความเป็นรูปธรรมของชมรมฯ
o ความเชื่อมโยงของ 13 ชมรม
o บูรณาการเครือข่าย จปฐ.
o กำหนดบทบาทร่วม+การมอบหมาย
- อัตรากำลังด้านสุขภาพ (Health Workforce)
o วิเคราะห์ภาคสาธารณสุข+PM+งานเวช
o ประธานชมรม กรรมการ+คลื่นลูกใหม่
o ปกครอง (นายประเสริฐ บุญแม้น) และการรวมทีมกรรมการ
o ผู้รับผิดชอบอปท.
o อสม.+จิตอาสา รวมถึงการกระจายการช่วยเหลือ เชื่อมโยงภาคจังหวัด เช่น พมจ.
- ข้อมูลสารสนเทศด้านสุขภาพ (Health Information System)
o ศูนย์ข้อมูล+สถิติ # สำนักเลขาฯ
o การจัดตั้งกลุ่มสื่อสาร
o ข้อมูลการได้รับการช่วยเหลือข้อมูลสถานะสุขภาพ Case by case
o พัฒนาระบบการรายงานและแบบฟอร์มการบันทึก
o การบริหารจัดการข้อมูล+และการนำไปใช้
- การเข้าถึงยาและเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่จำเป็น (Access to Essential Medicines and Health Technology)
o กำหนดแนวทาง ยา เวชภัณฑ์และอุปกรณ์ช่วยฟื้นฟู
o กายอุปกรณ์และการสนับสนุนจากแม่ข่าย
o รับบริจาค+แ